5 Lỗi Hư Hỏng Thường Gặp Ở Con Lăn và Cách Tự Khắc Phục Nhanh

Con lăn công nghiệp gặp sự cố là điều không thể tránh khỏi, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất dây chuyền và chi phí vận hành. Tuy nhiên, không phải mọi vấn đề đều cần đến đội ngũ sửa chữa chuyên nghiệp. Bài viết này Xưởng Cơ Khí TVN sẽ chỉ ra 5 lỗi hư hỏng con lăn thường gặp nhất, từ việc kẹt vòng bi đến mài mòn bề mặt, đồng thời cung cấp hướng dẫn chi tiết để bạn có thể tự kiểm tra và khắc phục nhanh chóng. Nắm vững những kiến thức này giúp giảm thiểu thời gian ngừng máy và tiết kiệm chi phí sửa chữa đáng kể.

Lỗi 1: Vòng bi (bạc đạn) bị kẹt, vỡ hoặc phát ra tiếng ồn bất thường

Vòng bi là bộ phân quan trọng của mỗi con lăn công nghiệp, quyết định sự trơn tru khi vận hành. Đây cũng là phụ kiện dễ gặp sự cố nhất.

Dấu hiệu nhận biết vòng bi con lăn đang gặp vấn đề là gì?

Bạn có thể dễ dàng nhận ra vòng bi bất thường qua các dấu hiệu sau:

• Tiếng ồn lạ: Âm thanh rít, ken két, hoặc lạo xạo phát ra khi con lăn quay. Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của việc vòng bi bị khô mỡ hoặc các viên bi bên trong đã bị mòn.
• Quay không trơn tru: Dùng tay xoay thử con lăn (khi hệ thống đã dừng an toàn), nếu cảm thấy bị sượng, nặng hoặc kẹt cứng, chắc chắn vòng bi đã hỏng.
• Nhiệt độ cao: Con lăn nóng bất thường tại vị trí gối đỡ so với các con lăn khác, cho thấy ma sát bên trong vòng bi đang quá lớn.

Đâu là những nguyên nhân chính khiến vòng bi nhanh hỏng?

• Thiếu bôi trơn: Mỡ bôi trơn bị khô hoặc không được bổ sung định kỳ.
• Quá tải: Hệ thống phải vận chuyển vật liệu nặng hơn tải trọng thiết kế của con lăn.
• Bụi bẩn và độ ẩm: Môi trường làm việc khắc nghiệt khiến bụi bẩn, nước xâm nhập vào bên trong, phá hủy vòng bi.
• Lắp đặt sai: Vòng bi bị đóng lệch hoặc siết quá chặt khi lắp đặt.

Hướng dẫn 3 bước tự kiểm tra và thay thế vòng bi đơn giản

1. Tháo dỡ an toàn: Ngắt nguồn điện của hệ thống. Tháo con lăn ra khỏi khung băng tải. Dùng cảo chuyên dụng hoặc các dụng cụ phù hợp để tháo vòng bi cũ ra khỏi trục con lăn.
2. Vệ sinh và kiểm tra: Làm sạch trục và gối đỡ. Kiểm tra xem trục có bị trầy xước hay mòn tại vị trí lắp vòng bi không.
3. Lắp vòng bi mới: Sử dụng vòng bi mới có cùng mã hiệu và thông số kỹ thuật. Dùng dụng cụ đóng vòng bi chuyên dụng để đưa vòng bi vào đúng vị trí, đảm bảo lực tác động đều lên cả vòng trong và vòng ngoài. Lắp lại con lăn và kiểm tra hoạt động.

Lỗi 2: Bề mặt con lăn bị mài mòn, biến dạng hoặc trầy xước

Bề mặt con lăn tiếp xúc trực tiếp với băng tải và sản phẩm, vì vậy mài mòn là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, các kiểu mài mòn khác nhau lại tiết lộ những vấn đề khác nhau của hệ thống.

Loại Mài Mòn	Nguyên Nhân Gốc Rễ	Giải Pháp Khắc Phục
Mòn đều trên toàn bộ bề mặt	Hoạt động lâu ngày, ma sát tự nhiên.	Đây là hao mòn tự nhiên. Khi đường kính con lăn giảm đáng kể, cần lên kế hoạch thay thế đồng bộ để đảm bảo hệ thống vận hành ổn định.
Mòn nhiều ở giữa	Băng tải bị võng hoặc vật liệu chủ yếu dồn vào giữa băng.	Cân nhắc lắp thêm con lăn đỡ ở giữa. Điều chỉnh lại cơ cấu cấp liệu để phân bổ vật liệu đều hơn.
Mòn nhiều ở hai bên mép	Băng tải bị lệch, cọ xát vào hai bên thành hoặc con lăn dẫn hướng.	Căn chỉnh lại băng tải. Kiểm tra và điều chỉnh các con lăn dẫn hướng.

Khi nào cần thay thế con lăn mới do mài mòn?

Khi bề mặt con lăn bị mòn sâu, xuất hiện các rãnh, vết nứt hoặc đường kính giảm hơn 5-10% so với ban đầu, bạn nên thay thế con lăn mới để tránh làm hỏng băng tải.

Có thể bọc lại bề mặt con lăn bị mòn không?

Hoàn toàn có thể! Đối với các con lăn có giá trị cao, việc bọc lại bề mặt bằng vật liệu như cao su, PU, silicone là một giải pháp tiết kiệm chi phí. Liên hệ với các đơn vị gia công uy tín như TVN để được tư vấn vật liệu bọc phù hợp.

Trục con lăn bị cong, vênh hoặc thậm chí là gãy

Trục là xương sống chịu lực của con lăn. Một khi trục bị cong, toàn bộ hệ thống sẽ bị ảnh hưởng.

Làm thế nào để kiểm tra độ thẳng của trục con lăn?

Cách đơn giản nhất là tháo con lăn ra và lăn trên một mặt phẳng (sàn nhà, mặt bàn kim loại). Nếu con lăn bị nhảy hoặc lăn không đều, khả năng cao trục đã bị cong. Để chính xác hơn, kỹ thuật viên sẽ dùng đồng hồ so để kiểm tra.

Trục con lăn bị cong nhẹ có thể nắn lại được không?

Khuyến nghị của TVN là không nên. Việc nắn lại trục sẽ làm thay đổi kết cấu vật liệu, gây yếu và dễ bị cong lại hoặc gãy đột ngột. Thay thế một con lăn mới với trục chuẩn kỹ thuật là giải pháp an toàn và bền vững nhất.

Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng gãy trục đột ngột?

• Sốc tải: Vật liệu rơi từ trên cao xuống băng tải với lực tác động lớn.
• Quá tải: Chở hàng nặng vượt quá khả năng chịu lực của trục.
• Lỗi vật liệu: Trục được làm từ vật liệu kém chất lượng hoặc có sai sót trong quá trình gia công.

Lỗi 4: Vật liệu bám dính, tích tụ trên bề mặt con lăn

Trong các ngành sản xuất thực phẩm, hóa chất, hoặc vật liệu xây dựng, việc sản phẩm bám dính vào con lăn là rất phổ biến.

Hậu quả của việc vật liệu bám dính lâu ngày là gì?

Lớp vật liệu bám vào làm thay đổi đường kính và hình dạng của con lăn, gây ra các hậu quả nghiêm trọng:

• Làm băng tải chạy lệch, gây mòn mép băng.
• Tạo ra rung động, ảnh hưởng đến các bộ phận khác.
• Làm giảm tuổi thọ của cả con lăn và băng tải.

Checklist các bước làm sạch con lăn hiệu quả

Để làm sạch an toàn mà không gây hỏng bề mặt, bạn nên:

• Dừng hệ thống và đảm bảo an toàn.
• Sử dụng các dụng cụ cạo bằng nhựa hoặc gỗ để loại bỏ lớp bám dính dày. Tuyệt đối không dùng vật sắc nhọn bằng kim loại.
• Dùng giẻ mềm thấm các dung môi phù hợp (nước, cồn công nghiệp…) để lau sạch bề mặt.
• Với các vết bẩn cứng đầu, có thể dùng bàn chải mềm.
• Lau khô con lăn trước khi cho hệ thống hoạt động trở lại.

Lỗi 5: Con lăn bị gỉ sét hoặc ăn mòn hóa học

Gỉ sét không chỉ làm mất thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu của sự xuống cấp, có thể dẫn đến kẹt và hỏng hóc.

Môi trường làm việc nào làm con lăn bị gỉ sét?

• Môi trường có độ ẩm cao (nhà máy thủy sản, chế biến thực phẩm).
• Môi trường chứa hóa chất, axit, muối (nhà máy phân bón, hóa chất).
• Môi trường ngoài trời, chịu ảnh hưởng trực tiếp của mưa nắng.

Cách xử lý và phòng ngừa?

• Xử lý: Với các vết gỉ mới, có thể dùng giấy nhám mịn hoặc bàn chải sắt để đánh sạch, sau đó sơn lại một lớp sơn chống gỉ.
• Phòng ngừa: Đây là giải pháp triệt để nhất. Nếu hệ thống của bạn hoạt động trong môi trường khắc nghiệt, hãy cân nhắc nâng cấp lên các loại con lăn có khả năng chống ăn mòn vượt trội như con lăn inox, con lăn thép mạ kẽm, hoặc con lăn nhựa.

Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời các hư hỏng thường gặp ở con lăn không chỉ giúp duy trì sự ổn định của dây chuyền sản xuất mà còn kéo dài tuổi thọ của thiết bị. Thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng theo các hướng dẫn trên là chìa khóa để hệ thống của bạn vận hành trơn tru và hiệu quả.

Xưởng Cơ Khí TVN là đơn vị chuyên gia công con lăn, băng tải công nghiệp theo yêu cầu. Với kinh nghiệm và máy móc hiện đại, chúng tôi tự tin mang đến giải pháp tối ưu cho mọi nhà máy, từ việc cung cấp con lăn thay thế chất lượng cao đến tư vấn các giải pháp chống mài mòn, chống ăn mòn hiệu quả.